Produkt bezglutenowy
Zgodnie z preambułą do rozporządzenia nr 1924/2006[1], kwestie oświadczeń odnoszących się do glutenu powinny zostać w uregulowane w odrębnych aktach prawnych. Takie oświadczenia nie są więc objęte rozporządzeniem nr 1924/2006. Kwestie te uregulowane są w rozporządzeniu wykonawczym Komisji nr 828/2014[2]
Ww. rozporządzenie określa wymogi dla stosowania oświadczeń „bezglutenowy” oraz „o bardzo niskiej zawartości glutenu”.
Ponadto, art. 3 ust. 1 rozporządzenia precyzuje, że w przypadku zastosowania oświadczeń „bezglutenowy” oraz „o bardzo niskiej zawartości glutenu” konieczne jest stosowanie dokładnie tych sformułowań. Nie ma więc elastyczności brzmienia, o której była mowa w przypadku oświadczeń żywieniowych objętych rozporządzeniem nr 1924/2006.
Ww. rozporządzenie określa wymogi dla stosowania oświadczeń „bezglutenowy” oraz „o bardzo niskiej zawartości glutenu”.
Dodatkowo:
- zgodnie z art. 3 ust. 2 i 3 ww. oświadczenia mogą być uzupełnione o sformułowania: „odpowiednie dla osób nietolerujących glutenu” lub „odpowiednie dla osób cierpiących na celiakię”;
- zgodnie z art. 3 ust. 3 ww. oświadczenia mogę być uzupełnione o sformułowania: „opracowane specjalnie dla osób nietolerujących glutenu” lub „opracowane specjalnie dla osób cierpiących na celiakię”, jeżeli żywność tę wyprodukowano w taki sposób, aby zmniejszyć zawartość glutenu w jednym lub większej liczbie składników zawierających gluten lub w taki sposób by zastąpić składniki zawierające gluten innymi składnikami naturalnie bezglutenowymi.
[1] Rec. 22) preambuły do rozporządzenia nr 1924/2006.
[2] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 828/2014 z dnia 30 lipca 2014 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat nieobecności lub zmniejszonej zawartości glutenu w żywności Tekst mający znaczenie dla EOG: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32014R0828.
Produkty bez laktozy
Kwestie oznaczania produktów określeniami „bez laktozy” czy też „bezlaktozowy” nie zostały uregulowane prawnie na poziomie Unii Europejskiej. Brak jest również regulacji krajowych w tym zakresie.
Powyższa kwestia została jednak objęta wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego[1].
Zgodnie z tymi wytycznymi stosowanie komunikatów „bezlaktozowy” oraz „bez laktozy”: „jest uzasadnione wyłącznie wtedy, gdy produkt finalny nie zawiera laktozy, oraz gdy konsument mógłby się spodziewać w danym produkcie występowania laktozy (np. w mleku i produktach mlecznych, w których standardowo obecna jest laktoza lub w produktach stosowanych jako zamienniki przetworów mlecznych, np. w napojach roślinnych, w których – przez analogię – konsument może spodziewać się obecności laktozy).”
Ponadto, zgodnie z ww. wytycznymi:
- podmioty stosujące ww. sformułowania na swoich produktach powinny posiadać dokumentację potwierdzającą nieobecność laktozy;
- Ze względu na brak regulacji w odniesieniu do maksymalnej zawartości laktozy w produktach znakowanych jako „bezlaktozowe”, należy dla tego typu produktów przyjąć wartość możliwie najniższą i najbezpieczniejszą dla konsumenta, czyli równą granicy oznaczalności metody enzymatycznej uznawanej w tym przypadku za metodę referencyjną. Wartość ta wynosi 0,01% (10 mg laktozy na 100 g produktu).
[1] Znakowanie środków spożywczych komunikatem „bez laktozy”: https://www.gov.pl/web/gis/znakowanie-srodkow-spozywczych-komunikatem-bez-laktozy
Niski indeks glikemiczny
Możliwość stosowania informacji dotyczącej niskiego indeksu glikemicznego w oznakowaniu produktów spożywczych potwierdził GIS w ramach wytycznych umieszczonych na swojej stronie internetowej[1]. Zdaniem GIS, mimo braku istnienia przepisów prawnych ww. zakresie, informacja o wartości indeksu glikemicznego środka spożywczego może stanowić dodatkową dobrowolną informację zamieszczoną w oznakowaniu żywności pod warunkiem zgodności z przepisami rozporządzeń nr 1169/2011 oraz 1924/2006.
Dodatkowo, zgodnie z wytycznymi, informacji o indeksie glikemicznym (np. „o niskim indeksie glikemicznym”) towarzyszyła wartość IG. Poza tym informacja ta powinna być wiarygodna i oparta na wynikach badań bądź na naukowym źródle dla danego produktu.
W końcu, komunikaty dotyczące indeksu glikemicznego nie mogą być rozwinięte o dodatkowe stwierdzenia odnoszące się do korzystnego wpływu na zdrowie, gdyż stanowić będą wówczas niezatwierdzone (a więc niedozwolone) oświadczenia zdrowotne.
[1] Wytyczne GIS dot. niskiego indeksu glikemicznego: https://www.gov.pl/web/gis/warunki-podawania-w-znakowaniu-srodkow-spozywczych-informacji-o-indeksie-glikemicznym
Monika Łazarowicz – Szoszuk, prawniczka, aplikantka adwokacka